GabönÂkoddoro tî Afrîka sô âzo ayeke mä ka sahngo da mîngi ayeke kwê gï âkoddoro tî terê tî Bêafrîka, sô sï âwa nî na âWabêafrîka ayeke gue na mbâ mîngi.
GabönAlohndo na tângo tî Gbya Léon Mba asï na fadësô, âWabêafrîka ayeke gue ka mîngi na Gabön ; sï ngâ âWagabön mîngi ayeke gä na Bêafrîka. Nî laâ, âwatennengo-sahngo awü kêtê na Librevîli na yâ tî ândângbâ ngû sô. Ngbêreyê sô sï âturûgu tî Gabön agä gbânî na Bêafrîka na 1997 na yà tì larrama tî MUNERCA sï akîri na koddoro tî âla na pekônî sô, âla manda sahngo sï li tî âwatennengo-sahngo na Gabön amâi ndâli tî âla.
KamerûneNa ngû 1968, sô dasînga tî Bêafrîka angbâ tî fa yângâ tî sahngo na âzo, lo yeke wara ka tokua mîngi na mbâgë tî âzo tî Ngâwhndere na Marua, âkonnongo gbatta ûse na banga tî Kamerûne. Na yâ tî tokua tî âla, âzo sô kwê atene âla yeke tene sahngo tennengo, sï âla yê mîngi tî wara lêgë tî kîri tî manda nî nzönî ahön sô âla yeke tene sô. Me tî fadësô, ë lîngbi tî hînga âzo ôke laâ angbâ tî tene sahngo nî na mbâgë kâ sô pëpe.
Âmbênî âwasimbä sô adîko lêndo sô ato na ë mbetti atene : katikâti tî Bêafrîka na Kamerûne afâa yâ tî gbatta tî Mbaymûne ûse. Kotta mbâgë nî ayeke na Kamerûne, sï kêtê vaka nî ayeke na Bêafrîka. Ndâli nî, ngâ na ndâli tî sô gbatta nî ayeke kotta lêgë tî buzze sô, âzo mîngi ayeke tene sahngo mbâgë na mbâgë.
Kongö (Brazawîli)
Ndâli tî sô gbâ tî âWabêafrîka mîngi ague na Kongö tî sâra kua tî surrungo lêgë tî wên tî Kongö-Lamêre sô, mîngi tî tanga tî âla angbâ na Brazawîli na vaka Potopoto, sï sahngo amû ndo kâ ândö mîngi. Gï fafadësô, na 1997 sô, na pekô tî kotta birä tî yâsohngo sô atï kâ sô laâ, âyê kwê asanzêe.
Koddorosêse tî Ngunuhalëzo tî Kongö (KNK)
Na gbelê tî Bangî, âzo tî gbatta tî Zôngö ayeke tene sahngo, ndâli tî sô âla yeke fâ ngû mîngi tî gä na Bangî tî dë buzze wala tî gi kua. Na gwehngo na tö tî bali, mo yeke wara gï âmarä ôko na mbâgë tî bali nî ûse kwê, sô ayeke tene sahngo, sûsûka atï na yâ tî ngbändï na mbâgë tî gbatta tî Yakkoma na Bêafrîka asï na Abûmombahnzi na Kongö.
Zo âlohndo na Biraö tî gue na Sudäni, kôzo kotta gbatta sô lo yeke sï da na ndöbê tî katikâti nî ayeke Amtimâne. Na mbâgë tî Bêafrîka ge, mbênî kêtê vaka tî Amtimâne nî ayeke daä sô a îri nî ka atene "Amtimâne tî Bêafrîka". Na ndo sô, mîngi tî âzo nî ayeke tene sahngo töngana na Biraö. Me ndâli tî sô âla yeke sâra koddoro ôko na âzo tî kotta Amtimâne nî sô na mbâgë tî Sudäni nî sô, habe, âWasudäni nî ngâ ayeke mä sahngo nzönî, sï âla sô ayeke gä sûsûka na Biraö ge tî dë buzze sô, ayeke tene tî âla sahngo nî tennengo.
TjâdeKôzonî na 1965, ayeke na Tjâde laâ âzo ayeke tene sahngo da mîngi na mbâgë tî mbongo nî. Na ngû nî sô, GbyaTombalbaye amû ndya tî kânga lêgë na âyângâ tî wandê sï amû ndo na koddoro tî lo pëpe. Na pekô nî, bîanî, sahngo akîri gï kirringo na pekô asï na fadësô. Kamême, âWatjâde tî mbâgë tî mbongo nî mîngi ahînga sahngo nzönî, atâa âla yê tî fa nî pëpe
.